อธิบายชื่อผลงานและแนวความคิด

#ภาชนะใบสุดท้ายในโลกใบนี้

‍

จำได้ว่าตอนเด็กๆรู้สึกประทับใจกับปริศนาคำทายข้อหนึ่งเป็นอย่างมาก 

อะไรเอ่ย "คนซื้อไม่ได้ใช้ คนใช้ไม่ได้ซื้อ" คำตอบของมันคือโลงศพ

‍

ปริศนาคำทายนี้ได้นำให้ข้าพเจ้าซึ่งตอนนั้นอายุยังไม่มากนักได้ขบคิดถึงเรื่องชีวิตกับความตายอยู่เนืองๆ และเมื่อโตขึ้นทำอาชีพเกี่ยวกับการทำสิ่งของเพื่อให้ผู้อื่นนำไปใช้ก็ยิ่งสนใจประเด็นที่ว่า มีของบางสิ่งที่ผู้ใช้ไม่ได้ซื้อด้วยตัวเองและจะซื้อก็ไม่ได้เสียด้วย เพราะเมื่อเกิดความจำเป็นต้องใช้ขึ้นมาตัวเขาก็ไม่อยู่ในสภาวะที่จะไปหาซื้ออะไรได้อีกต่อไปแล้ว ส่วนคนที่มาจัดแจงซื้อหาสิ่งของเหล่านั้น แทบทุกครั้งก็ไม่ได้ซื้อเพื่อตัวเอง 

ในโลกปัจจุบันแห่งวัตถุนิยม คนเรามีอิสระเหนือการจับจ่ายใช้สอยของเรา เราซื้อของที่ต้องการจะใช้ เราตัดสินใจเลือกสิ่งเหล่านั้นเสมอๆ หากจะมีบางสิ่งที่เราได้ใช้โดยมักไม่ได้เลือกซื้อเองก็คงเป็นข้าวของจำพวกที่เกี่ยวข้องกับความตายกระมัง 

‍

เนื่องด้วยมีอาชีพทำสิ่งของ (เป็นช่างปั้น) วันหนึ่งจึงอยากพิจารณาสิ่งของจำพวกที่ใช้ในบั้นปลายชีวิต หรือแม้กระทั่งล่วงเลยไปแล้ว คำว่า #ภาชนะใบสุดท้ายในโลกใบนี้ ก็เลยเป็นคำที่ตื่นเต้นและเป็นสิ่งน่าทำ ภาชนะใบสุดท้ายบรรจุเศษเสี้ยวที่เคยเป็นร่างกาย และบรรจุความทรงจำ เวลา สถานที่ …. แต่พอจะต้องออกแบบมัน มันก็ดูเป็นหน้าที่ที่หนักหน่วงเกินไปหน่อย 

‍

อยู่ที่ว่าอยากจะเคลื่อนผ่านโลกนี้ไปในรูปแบบใด 

เมื่อคนเราเกิดมาเป็นส่วนหนึ่งของโลก เรามักจะอยากรู้สึกตรงประเด็นต่อโลกรอบตัว (relevant) เราดำเนินชีวิตเพื่อจะเชื่อมโยงกับสิ่งอื่นให้ลงตัวในเวลาหนึ่งๆ เมื่อสำเร็จดังนั้นแล้วเราก็พร้อมจะจากไป ผลงานในชุดนี้มองความเชื่อมโยงเหล่านั้นที่กินเวลาหลายๆปี ชื่อของผลงานต่างสะท้อนความคิดความประทับใจส่วนตัวที่มักถูกบันทึกไว้หรือคาอยู่ในใจด้วยตัวมันเอง ส่วนใหญ่ไร้สาระ 

‍

Al Oneness 

‍

วันหนึ่งจะเขียนคำว่า aloneness แล้วเว้นวรรคผิดๆแต่ก็ชอบคำนี้ก็เลยจดเอาไว้ ความโดดเดี่ยวกับการเป็นอันหนึ่งอันเดียวกับจักรวาลต่างกันเพียงแค่เว้นวรรคผิดๆ หรือว่าสองสิ่งนี้อาจจะไม่แตกต่างกันสักเท่าไหร่ 

‍

และเกียจคร้านเกินกว่าที่จะทำสิ่งไม่แท้ 

‍

เนื่องจากข้าพเจ้ายอมรับโดยดุษฎีเรื่อยมาว่าตัวเองเป็นคนเห็นแก่ตัวและมองตัวเองเป็นศูนย์กลางของจักรวาล โดยได้เลือกดำเนินชีวิตตามความต้องการของตนอย่างถึงที่สุดเสมอๆ (ขออภัยผู้คนรอบข้างและโลกใบนี้ด้วยนะ) ดังนั้นการจะทำสิ่งใดก็ตาม สิ่งนั้นต้องเป็นจริงแท้ต่อความรู้สึก ต้องเป็นสิ่งที่อยากทำ ต้องเป็นสิ่งที่รู้สึกในห้วงขณะนั้นๆว่าจำเป็นต้องกระทำอย่างแท้จริง ….. และเกียจคร้านเกินกว่าที่จะทำสิ่งไม่แท้ เพราะรู้สึกว่าเวลาในโลกนี้มันเหลือไม่มากนัก

‍

แม่น้ำทั้งสายไม่ได้ไหลอย่างเท่าเทียมกัน 

‍

ได้พบกับความจริงนี้ตอนที่กำลังพายเรืออยู่ในแม่น้ำเจ้าพระยา อัตราการไหลของน้ำสัมพันธ์กับปรากฏการณ์น้ำขึ้นน้ำลงซึ่งก็เป็นผลมาจากดวงจันทร์อีกต่อหนึ่ง แต่แม้ว่าเรากำลังพายเรือตามน้ำในทิศทางที่น้ำกำลังลงหรือพายเรือทวนน้ำในทิศทางที่น้ำกำลังขึ้น ก็ยังจะพบกว่าตรงกึ่งกลางแม่น้ำ, ตรงใกล้ฝั่งในด้านโค้งใน และตรงใกล้ฝั่งในด้านโค้งนอก ต่างมีอัตราการไหลของน้ำที่เร็วช้าไม่เท่ากัน การมีอยู่ของสิ่งปลูกสร้างและอาคารบ้านเรือนริมน้ำก็ส่งผลต่ออัตราการไหลของน้ำอีกด้วย หากไม่ได้สัมผัสในระดับเล็กย่อยอย่างการพายเรือด้วยกำลังของตนเองแล้ว ก็อาจจะไม่สามารถแยกแยะความแตกต่างเช่นนี้ได้ 

‍

เรายืนห่างกันเกินไป 

‍

วันก่อนเห็นอาจารย์ธีร์ยกประโยคนี้ที่กล่าวโดยเพื่อนนักเขียนคนหนึ่งขึ้นมาในโพสต์หนึ่ง น้ำเสียงของมันมีความอาวรณ์ประการหนึ่ง โศกเศร้านิดหน่อย และบางครั้งก็ทำให้รู้สึกว่าความคิดคำนึงถึงกันนั้นมันหนักๆ หน่วงๆ ถัดมาไม่กี่วันอาจารย์ถนอมได้จากโลกนี้ไปโดยเร็วเกินควร ยิ่งทำให้ประโยคข้างต้นสว่างวาบขึ้นมา 

‍

น้ำขึ้นและน้ำลงเลื่อนไปวันละ 50 นาที 

‍

แปลว่าวันตามจันทรคตินั้นยาว 24 ชั่วโมงกับ 50 นาที ก็จะยาวกว่าวันตามสุริยคติที่เราคุ้นเคยนิดหน่อย (24 ชั่วโมง) แปลว่าปีหนึ่งจะมีจำนวนวันน้อยกว่าปีตามปฏิทินที่เราคุ้นเคยนิดหน่อย แต่เรามาตกลงกันแบบนี้เพื่อประโยชน์ในการสื่อสารเท่านั้น ในขณะที่ดวงดาวต่างโคจรไปและฤดูกาลก็เปลี่ยนแปลงของมันไปโดยไม่ได้สนใจซักเท่าไหร่ว่ามนุษย์ตกลงกันว่าอะไรยังไงบ้าง 

‍

A floating tower

‍

Please come yesterday 

‍

เห็นประโยคนี้มาจากอินสตาแกรมแบบผ่านๆตา เป็นประโยคที่แปลมาจากภาษาญี่ปุ่นอีกที ไม่แน่ใจว่าประโยคแวดล้อมกำลังพูดถึงเรื่องอะไร แต่ชอบทั้งสามคำและวิธีที่มันเรียงกันอยู่แบบนี้ ท้าทายความหมายด้านเวลาและความสัมพันธ์ หลายปีมาแล้วลูกมีงานแสดงบนเวทีที่โรงเรียนและไม่อยากให้พ่อแม่มาดู แล้วก็มาแจ้งวันเวลาที่ผิดๆเพื่อให้เราไปกันผิดวันและอดดู 

‍

แหล่งกำเนิดสัญญาณ

‍

เครื่องกำเนิดสัญญาณ (Signal generator) เป็นเครื่องมือวัดทางไฟฟ้าอิเล็กทรอนิกส์ คือว่าเป็นเครื่องมือวัดที่จำเป็นต่อการใช้งานอีกชนิดหนึ่ง ทำหน้าที่ให้สัญญาณรูปร่างต่างๆ ขึ้นมา เป็นสัญญาณที่มีมาตรฐาน สามารถควบคุมปรับแต่งได้ทั้งระดับความแรงและความถี่ โดยทำหน้าที่เป็นแหล่งกำเนิดสัญญาณมาตรฐาน เพื่อใช้งานในการตรวจสอบปรับแต่ง วัดเปรียบเทียบค่า หรือใช้อ้างอิง นำไปใช้งานในวงจรหรือเครื่องมืออุปกรณ์ต่างๆ ทางด้านไฟฟ้าและอิเล็กทรอนิกส์ คำคำนี้ฟังดูไพเราะดี คล้ายถ้อยคำในบทกวี

‍

รอฝนยา รองขาตู้ โอ่งใส่น้ำ ไหเหล้า 

‍

นี่คือรายชื่อผลิตภัณฑ์ที่ชาวบ้านด่านเกวียนผลิตขายในสมัยก่อน ก่อนที่จะมีความสะดวกสบายอื่นๆเช่นโรงพยาบาลใกล้ๆหรือมีน้ำประปา ผลิตภัณฑ์เหล่านี้สะท้อนความจำเป็นพื้นฐานของชีวิต ที่ช่างปั้นหม้อสามารถตอบสนองให้เราได้จากเตาของพวกเขา รอฝนยา เป็นครกที่มีผิวขรุขระใช้บด/ฝนสมุนไพร รองขาตู้ ป้องกันอาหารจากมดแมลง โอ่งใส่น้ำ บรรจุน้ำเพื่อการอุปโภคบริโภคในครัวเรือน ไหเหล้า ใช้หมักและบรรจุสุราซึ่งนำไปใช้ประโยชน์ในทางยาและทางสันทนาการ ในฐานะคนทำงานกับเครื่องปั้นดินเผารู้สึกผูกพันและประทับใจกับอัตถประโยชน์ที่อาชีพของเราจัดสรรให้กับชุมชนของเราตลอดช่วงเวลาของชีวิต

‍

งานละเอียด

‍

… ไม่รู้จะขยายความยังไงดี…. คำนี้สูงส่งและดำรงความหมายในตัวมันเองได้ดีอยู่แล้ว 

‍

The city of Carouge

‍

ราวตากผ้าที่ชื่อว่ามนุษย์  

‍

ได้ยินคำนี้มาจากเรื่องราวของคนไร้บ้านที่ไม่ได้มีสมบัติมากมายนัก และมักจะมีเสื้อผ้าเพียงชุดเดียวที่ใส่อยู่ประจำ นานๆจะมีโอกาสได้ซักชุดนั้นแต่ก็ไม่มีที่จะตากอยู่ดีเพราะต้องเร่ร่อนต่อไป ดังนั้นการตากผ้าก็คือการนำมาใส่กลับเข้าไปที่ร่างกายตัวเองให้มันแห้งคาตัวไป จริงๆแล้วตนเองก็มีโอกาสสัมผัสประสบการณ์นั้นเวลาไปปั่นจักรยานทางไกลต่อเนื่องหลายวันซึ่งจะพกสิ่งของติดตัวไปไม่ได้มากนัก มีเสื้อจักรยานเพียงตัวเดียวซึ่งเมื่อซักแล้วถ้าแห้งไม่ทันก็จะต้องนำกลับมาใส่ทั้งอย่างนั้นจนมันแห้งไปบนตัว ถึงจุดหนึ่งกิจกรรมการปั่นจักรยานหรือชีวิตของคนไร้บ้านก็คล้ายกันและสะท้อนข้อเท็จจริงของมนุษย์ว่าสมบัติที่จำเป็นสำหรับเราแต่ละคนมันก็มีไม่มากนัก อีกทั้งโลกมนุษย์เป็นเพียงบ้านที่ชั่วคราวของเราเท่านั้นเพราะเราล้วนต่างเร่ร่อนไป

‍

Untitled

‍

May 16,1984 at Paradise Garage 

‍

วันเวลาและสถานที่จัดปาร์ตี้ของ Keith Harring ที่มีมาดอนน่ามาแสดงด้วย ข้อความนี้ปรากฎในบัตรเชิญที่ Harring ออกแบบและวาดเอง มันถูกเอาไปสกรีนบนเสื้อ uniqulo ที่โมชอบใส่ ดังนั้นจึงเป็นภาพแผ่นหลังที่มักเห็นตอนใช้เวลาด้วยกันก่อนนอน เวลานั้นน่าจดจำและนำความสุขมาให้เสมอๆ ข้อความนี้จึงเป็น trigger phrase ของความสุขนั้น

‍

ริมน้ำแดนสงบ

คำคำนี้เป็นคำจากพระคัมภีร์สดุดี 23:1-4 ที่ใช้พรรณนาถึงสถานที่พักผ่อนอันน่าปรารถนา การผ่อนพักนี้อาจเป็นคำเปรียบเปรยถึงสภาวะทางจิตใจของเราในปัจจุบันขณะก็ได้ หรืออาจจะหมายถึงการพักผ่อนทางกายอันถาวร เมื่อเราจากโลกนี้ไปแล้วก็เป็นได้ 

‍

Because you follow 

‍

ประโยคนี้โผล่ขึ้นมาในหน้าฟีดของอินสตาแกรม เวลาที่ระบบนำเสนอโพสต์ของใครสักคนขึ้นมา “ฉันเลือกสิ่งนี้ให้เธอเพราะว่าเธอเคยเลือกสิ่งนั้น” 

‍

โรคซึมเศร้าไม่สามารถเข้าถึงได้

‍

การพูดคุยพบปะกับเพื่อนทำให้จิตใจร่าเริง ยิ่งพูดจาบ้าบอหาสาระไม่ได้เท่าไหร่ก็ยิ่งดี โอกาสหนึ่งเราพูดคุยกันถึงคนเป็นโรงซึมเศร้าหลายๆคนรอบตัว แต่ยิ่งเราพูดถึงสิ่งเหล่านั้นด้วยอาการบ้าบอหาสาระไม่ได้ก็ยิ่งทำให้โรคซึมเศร้าหรืออาการซึมเศร้านี้เข้ามาไม่ถึงวงสนทนานั้น ความโง่เง่าไร้สาระนั้นแท้จริงก็มีประโยชน์ของมันอยู่ไม่น้อย 

‍

เสี้ยววินาที, นาที, ชั่วโมง, วัน, เดือน, ปี, ชั่วชีวิต, หลายชั่วชีวิต และนิรันดรกาล 

‍

วันหนึ่งนั่งนึกถึงกิจกรรมบางอย่างที่รู้สึกว่ามัน time sensitive และรู้สึกว่าตัวเองไม่ชอบกิจกรรมแบบนั้น แต่พอมานึกดูอย่างถ้วนถึ่แล้วเราเพียงไม่ชอบกิจกรรมที่ต้องตัดสินใจอย่างรวดเร็ว หรือใช้ความด่วนเร็วให้เป็นข้อได้เปรียบ กิจกรรมทุกอย่างในโลกล้วน time sensitive เพียงแต่เป็นในขนาดของเวลาที่แตกต่างกัน และเมื่อมองแบบนั้นก็รู้ตัวได้ว่าชอบสิ่งที่เนิ่นช้า จังหวะเวลาที่ต้องรอคอยและยืดออกเหยียดยาว หรือแม้กระทั่งวนซ้ำแบบกิจวัตร 

‍

ไม่มีไม่มีเลยไหมอ่ะปีหน้าไหวอ่ะ 

‍

ประโยคนี้มาจากการที่กำลังเตรียมชื่อผลงานงานนี้โดยบันทึกไว้ในโทรศัพท์ อยู่ดีๆสิริก็พิมพ์ประโยคข้างต้นจากการฟังสิ่งที่เราคุยกับใครสักคนอยู่ แต่ไม่ได้พูดประโยคนี้ด้วยซ้ำ ทั้งๆที่กำลังเลือกถ้อยคำอย่างตั้งใจเพื่อจะเชื่อมโยงความคิดเข้ากับผลงานแต่พอโดนแบบนี้ใจก็นึกว่า ดีเหมือนกัน บางทีปล่อยๆอะไรที่ไม่ต้องควบคุมบ้างก็ดีเหมือนกัน

‍

ภูเขาดูเหมือนอยู่นิ่งแต่แท้จริงแอบเคลื่อนที่ช้าๆ 

‍

ตอนที่เรียนหนังสือตอนเด็กๆ วิชาหนึ่งที่ชอบมากคือภูมิศาสตร์ และวิชาจำพวกธรรมชาติวิทยา ที่วิเคราะห์ค้นหาความหลากหลายของธรรมชาติในโลกของเรา หลายสิบปีผ่านไปเมื่อมาทำงานเกี่ยวกับเครื่องปั้นดินเผาก็ต้องให้ความสนใจกับแร่ธาตุต่างๆ  แร่ธาตุเหล่านั้นล้วนแปรเปลี่ยนด้วยกระบวนการหลายล้านปีในธรรมชาติจนมีคุณสมบัติพอเหมาะกับการทำเครื่องปั้นดินเผา วัตถุดิบที่เราขุดขึ้นมาใช้นั้น ต่างเคยเป็นภูเขาลูกใดลูกหนึ่งในธรรมชาติ กิจกรรมต่างๆของมนุษยชาติได้เคลื่อนขับภูเขาในโลกของเราไปๆมาๆ เพียงแต่ว่ามันเกิดช้าจนสังเกตุได้ยากเท่านั้นเอง 

‍

อยากพักที่นี่แต่ก็กลัว

‍

เต้คอมเมนท์ประโยคนี้ต่อสถานที่แห่งหนึ่ง เป็นลักษณะของประโยคที่ขัดแย้งในตัวเองแบบที่อาจจะไม่สามารถเป็นจริงได้ เช่น ถ้าเราอยากพักอย่างแท้จริง ไม่ว่าจะเป็นที่ไหนเราก็จะพักได้โดยไม่กลัวเพราะว่าเราไปต่อไม่ไหวแล้ว หรือถ้าเราเห็นสถานที่หนึ่งแล้วเกิดความกลัวเราย่อมจะไปต่อไปให้ได้ไม่ว่าจะเกิดอะไรขึ้น

‍

การกระทำที่เชื่อมโยงไปสู่วันพรุ่งนี้ 

‍

จริงๆแล้วมีการกระทำเล็กๆมากมายที่ดูเหมือนไร้ความหมายในตัวของมันเอง หรืออาจจะมีความหมายเพียงเล็กน้อยเท่านั้น แต่จริงๆการกระทำทุกสิ่งล้วนเชื่อมโยงไปสู่สิ่งอื่นๆ ชั่วแต่ว่าเราจะมองเห็นเส้นสายเล็กบางนั่นหรือไม่เท่านั้นเอง ซึ่งเราจะเห็นหรือไม่เห็นก็ตามมันก็ไม่ได้สนใจเรา มันก็จะเป็นเช่นนั้นอยู่ดี ประโยคนี้ยกมาจากการ์ตูนเรื่องหนึ่ง ในชีวิตอ่านการ์ตูนมากมายซึ่งได้มอบความเข้าใจระดับปรัชญามาให้ 

‍

La taza de café encaja en la palma de la mano

‍

แปลว่าถ้วยกาแฟที่ถูกโอบพอดีอยู่ในอุ้งมือของเรา ประโยคที่สามัญธรรมดานี้สะท้อนเป้าหมายอันสูงส่งประการหนึ่งในอาชีพของข้าพเจ้า ถ้วยกาแฟคือผลิตภัณฑ์พื้นฐานชิ้นหนึ่งที่ช่างปั้นหลายคนเคยสร้างสรรค์ขึ้นสักครั้งตลอดชั่วอาชีพของเขา  แม้จะเป็นเรื่องที่เหมือนจะง่ายๆแต่เอาจริงๆก็ยากพอดู เพราะว่ามีถ้วยกาแฟเป็นแสนล้านใบที่เคยถูกผลิตขึ้นมาในโลกนี้ และถ้วยเหล่านั้นล้วนผ่านมือของช่างปั้นชั้นเลิศเท่าที่อดีตจะจำความได้ ถ้วยสักใบที่ถูกทำขึ้นอย่างดีและเมื่อถือขึ้นมาก็พอดีอยู่ในอุ้งมือของผู้ถือนับเป็นถ้วยชั้นเลิศอย่างแน่แท้ เราในฐานะช่างปั้นจะถูกจดจำว่าเป็นคนหนึ่งที่ทำสิ่งนั้นได้หรือไม่… เป็นภาระที่ไม่เล็กน้อย

‍

Scrounging around the yard

‍

เราเผาดินเพื่อให้มันไม่หวั่นไหวต่อน้ำ 

‍

ในเลคเชอร์จำนวนมากที่ผ่านหูผ่านตาไปเมื่อเรียนปริญญาตรีนั้น มีประโยคหนึ่งในวิชาเซรามิกที่ฟังดูงดงามราวบทกวีและประทับอยู่ในใจจนทุกวันนี้คือประโยคข้างต้นนี้เอง ในเวลาต่อมาอีกหลายปีได้เห็นผลิตภัณฑ์ชนิดหนึ่งคือโถหรือลุ้งสำหรับลอยอังคาร ซึ่งปั้นด้วยดินเหนียวเป็นรูปเหมือนโถทรงพุ่มที่นิยมในเครื่องเบญจรงค์ แต่ทว่าเมื่อปั้นเสร็จแล้วไม่มีการนำไปเผา เมื่อนำอังคารบรรจุในโถชนิดนี้แล้วนำไปลอยน้ำ สักพักหนึ่งน้ำจะค่อยๆซึมเข้าไปในเนื้อและทำให้โถแตกสลายออกและอังคารภายในก็ร่วงละลายไปกับสายน้ำเช่นเดียวกันกับภาชนะ สำแดงออกถึงความอนิจจังอย่างเป็นรูปธรรมจริงๆ 

‍

May the rain fall softly on your field 

‍

เป็นประโยคในเพลงเพลงหนึ่งที่ร้องตอนเด็กๆและชอบมากๆ จนเมื่อสองสามวันก่อนได้ดูไลฟ์งานศพของเพื่อนที่อยู่ไกลถึงทวีปทางใต้และมีการร้องเพลงนี้ในงานนั้น จึงระลึกถึงเพลงนี้อีกครั้งและยังชอบมาก ไม่นึกเลยว่าจะยังจำได้จากสมัยประถม  ประโยคต่อจากประโยคนี้บอกว่า and until we meet again, until we meet again,  May God hold you in the palm of his hand. เมื่อสืบค้นต่อมาจึงพบว่าเป็นบทอวยพรแบบไอริชดั้งเดิม ซึ่งขอให้พระเจ้าอำนวยพรในการเดินทาง ให้หนทางของเธอจงเรียบง่ายไร้อุปสรรค ในบทอวยพรนี้ดึงเอาสภาวะในธรรมชาติสามอย่างมาพูดถึง ได้แก่ สายลม แสงแดด และฝน ซึ่งเป็นสภาวะที่สะท้อนถึงความรักห่วงใยและการจัดเตรียมของพระเจ้าในชีวิตของเรา เพลงนี้จึงเหมาะสมที่จะใช้ส่งลาบุคคลที่ออกเดินทางไกลในฝ่ายจิตวิญญาณ

‍